สะดือจุ่น แล้วไง รักษาความสะอาดให้ดีก็พอ
อาการ “สะดือจุ่น” สะดือโป่ง เป็นอาการที่พบได้ทั่วไปในทารกหรือเด็กแรกเกิด คุณแม่หลายคนเห็นแล้วอาจจะกลัวและกังวลว่าลูกจะเป็นอันตรายไหม ทำไมสะดือโป่งออกมาจนน่ากลัวขนาดนั้น ถ้าไม่ยุบซะทีจะต้องผ่าตัดหรือเปล่า Motherhood มีคำตอบมาฝากค่ะ
ลูกสะดือจุ่นเพราะอะไร
รกของเด็กที่อยู่ในครรภ์จะเชื่อมต่อกับสายสะดือของแม่อยู่แล้วตามธรรมชาติ เป็นส่วนที่ทารกจะได้รับสารอาหารที่แม่กินเข้าไป ตอนที่ทารกคลอดออกมา แพทย์จะทำการตัดสายสะดือของเด็กและมัดเอาไว้ ซึ่งสายสะดือที่ถูกตัดนี้จะสามารถแห้งไปเองได้ อาจจะใช้เวลามากน้อยต่างกันไปตามแต่ละเด็กเอง ส่วนของสะดือก็จะยื่นออกมาเล็กน้อยในช่วงแรกหลังคลอด คุณพ่อคุณแม่สบายใจได้ว่ามันเป็นเรื่องปกติ และจะค่อยๆยุบลงไปเองในที่สุด
แต่เด็กคนไหนที่มีสะดือโป่งนูนโดยชัดเจน แพทย์มักลงความเห็นว่ามีอาการไส้เลื่อนที่สะดือ (Umbilical Hernia) อาการนี้พบได้ตั้งแต่แรกเกิด เป็นภาวะที่เกิดขึ้นเมื่อลำไส้บางส่วนเคลื่อนตัวออกมา และเพราะผนังท้องบางจุดมีความอ่อนแอกว่าปกติ ทำให้ลำไส้ที่อยู่ข้างในไหลทะลักเข้าไปยังบริเวณนั้นจนกลายเป็นก้อนตุงอยู่ที่สะดือ และทำให้สะดือยื่นหรือบวมออกมา โดยจะมีขนาดใหญ่ขึ้นอย่างเห็นได้ชัดเมื่อเด็กร้องไห้ หัวเราะ ไอ หรือขับถ่าย และจะหดตัวลงเมื่อเด็กอยู่ในสภาวะที่ผ่อนคลายหรือนอนลง
ความเชื่อเรื่องสะดือจุ่น
ไม่ว่าทารกน้อยที่เกิดออกมาจะมีสะดือจุ่นหรือสะดือโบ๋ มันไม่ได้ขึ้นอยู่กับว่าสายสะดือถูกตัดออกอย่างไร หรือขึ้นอยู่กับสิ่งอื่น ๆ ที่เกิดขึ้นระหว่างการทำคลอดแต่อย่างใด และถึงแม้จะเป็นสิ่งที่ผู้คนเชื่อกันทั่วไป แต่เราไม่สามารถเปลี่ยนรูปร่างของสะดือจุ่นโดยรัดบางสิ่งบางอย่างไว้บนท้องของลูกน้อยหรือนำเอาเทปมาพันทับมันไว้ เพราะในความเป็นจริงไม่มีอะไรที่สามารถเปลี่ยนหรือควรทำเพื่อเปลี่ยนรูปร่างของมันได้เลย เมื่อลูกโตขึ้น เป็นหน้าที่ของพ่อแม่ที่จะช่วยชี้ให้เขาเห็นในความงามของตัวเองแม้มันจะแตกต่างจากคนอื่น และการมีสะดือจุ่นก็เป็นลักษณะที่ปกติของเด็ก ๆ
สะดือโบ๋เกิดจากอะไร
ในประมาณ 2-3 สัปดาห์หลังจากที่สายสะดือหลุดออก เด็ก 4 ใน 5 คน จะมีรอยแผลเป็นในบริเวณที่สายสะดือถูกตัดออกและมัดปลาย โดยปลายที่มัดจะจมลงไปในผิวหนังหน้าท้อง ทำให้เกิดเป็นสะดือโบ๋
แล้วลูกจะเป็นอันตรายไหม
สำหรับภาวะสะดือจุ่นเพราะผิวหนังท้องบางจนลำไส้ไหลไปจุกจนเป็นก้อนตุงนั้น มักไม่มีภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายให้ต้องกังวล ถ้าลักษณะสะดือจุ่นยังปกติ ไม่ยาวเกิน 1 เซนติเมตร อาจจะมีโป่งพองให้หวาดเสียวได้บ้างตอนลูกร้องไห้หรือเบ่งถ่ายท้อง ซึ่งมันจะค่อยๆยุบไปเองเริ่มตั้งแต่ 3 เดือนจนถึง 1 ปีเป็นอย่างช้า แต่ในบางรายที่มีการบิดของลำไส้ ทำให้ลำไส้อุดตันแล้วเข้าไปติดอยู่โดยไม่ยุบหายเป็นปกติ และมีอาการปวดท้อง คลื่นไส้ เจ็บบริเวณสะดือจุ่นร่วมด้วย แบบนี้ต้องรีบไปพบแพทย์
การนำเหรียญกษาปณ์หรือพลาสเตอร์ปิดแผลมาปิดทับสะดือไว้เพื่อรักษาอาการสะดือจุ่นตามความเชื่อแบบโบราณนั้นไม่ได้มีผลอะไรเลย เพราะอาการสะดือจุ่นมันสามารถหายไปเองได้อยู่แล้ว ในทางกลับกันอาจจะมีผลทำให้ผิวหนังบริเวณนั้นชื้นแฉะได้ถ้าเราทำความสะอาดไม่ดีพอ
เมื่อไหร่ที่ควรไปพบแพทย์
ส่วนใหญ่แล้วอาการสะดือจุ่นของทารกจะสามารถหายเองตามธรรมชาติก่อนเด็กจะมีอายุประมาณ 2-3 ปี โดยหากพบว่าเด็กยังคงมีอาการสะดือจุ่นอยู่หลังจากอายุ 2 ปี ก็ควรได้รับการพิจารณาเพื่อผ่าตัดแก้ไข และหากก้อนที่สะดือมีอาการเจ็บ ตึง บวมหรือแดง รวมไปถึงอาเจียน ควรพาไปพบแพทย์โดยเร็ว
จำเป็นต้องรับการรักษาหรือไม่
อาการสะดือจุ่นในเด็กส่วนใหญ่มักจะหายได้เอง โดยในรายที่อาจต้องผ่าตัด แพทย์จะรอดูอาการก่อนตัดสินใจทำการผ่าตัดจากปัจจัยต่อไปนี้
- มีอาการเจ็บ
- มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่าครึ่งนิ้วหรือ 1.5 เซนติเมตร
- เมื่อเด็กมีอายุ 2 ปี ขนาดของสะดือจุ่นไม่เล็กลง
- และไม่หายไปเองตามปกติเมื่ออายุ 4 ปี ซึ่งปกติสามารถหายไปเองเมื่อเด็กมีอายุ 2-3 ปี
- มีภาวะไส้เลื่อนติดค้างหรือภาวะลำไส้อุดกั้น
การดูแลทำความสะอาดสะดือทารก
- เตรียมอุปกรณ์ทำความสะอาดสะดือให้พร้อม เช่น คอตตอนบัดหรือสำลี น้ำยาทำความสะอาดสะดือที่ทางโรงพยาบาลเตรียมไว้ให้ แอลกอฮอล์ 70% หรือน้ำสะอาด ต้องล้างมือให้สะอาดก่อนเริ่มทำความสะอาดทารก
- เทน้ำยาสำหรับเช็ดสะดือลงบนปลายคัตตอนบัดให้พอชุ่ม
- จับที่ปลายสะดือลูก และใช้คอตตอนบัดถูเช็ดบริเวณโคนสะดือถึงปลาย ทั้งด้านหน้าและด้านหลัง เปลี่ยนคอตตอนบัดก้านใหม่มาเช็ดซ้ำให้สะอาด เพราะอาจจะยังมีเนื้อเยื่อติดอยู่
- ใช้สำลีเช็ดวนรอบสะดือ โดยเริ่มจากบริเวณโคนสะดือไปยังผิวบริเวณรอบๆ จากด้านในไล่ออกมาด้านนอก ไม่ควรเช็ดย้อนไปย้อนมา เช็ดให้เป็นทางเดียวกัน แล้วเปลี่ยนสำลีใหม่เพื่อเช็ด
- หลังเช็ดแล้วควรปล่อยให้สะดือแห้ง แต่ไม่ควรโรยแป้งหรือใช้ยาโรยสะดือทุกชนิดกับทารก และไม่ควรให้เสื้อผ้าหรือผ้าอ้อมทับสะดือ พยายามใส่ผ้าอ้อมให้ต่ำกว่าระดับสะดือของลูก เพื่อให้สะดือแห้ง ไม่อับชื้น
ในการทำความสะอาดนี้ คุณพ่อคุณแม่ไม่ต้องกังวลว่าลูกจะเจ็บ เพราะบริเวณรอบสะดือไม่มีประสาทรับความรู้สึก ควรทำความสะอาดวันละ 2 ครั้งหลังการอาบน้ำ และสายสะดือทารกจะแห้งหลุดภายใน 7-14 วันหลังคลอด อาจจะมีน้ำเหลืองหรือเลือดเล็กน้อยออกมาหลังจากสะดือหลุด ซึ่งก็เป็นเรื่องปกติ ให้ทำความสะอาดต่อไปจนกว่าสะดือจะแห้งและยุบเข้าไปเอง ไม่ต้องกังวลกับอาการสะดือจุ่นอีกต่อไปแล้วนะคะ
อ่านบทความสำหรับแม่และเด็กอื่นๆที่น่าสนใจได้ที่นี่ >> story.motherhood.co.th
มองหาสินค้าสำหรับแม่และเด็กในราคาสุดพิเศษได้เลยที่ >> Motherhood.co.th