คลอดติดไหล่ มีอะไรที่แม่ท้องต้องระวัง ?
แม้ว่าคุณจะอุ้มท้องมาครบ 9 เดือนแล้ว แต่เมื่อถึงกำหนดคลอด เราเชื่อว่าคุณก็ยังจะมีเรื่องให้ต้องกังวลอยู่ดี ปัญหา “คลอดติดไหล่” ก็น่าจะเป็นหนึ่งในนั้นนะคะ ถึงแม้ว่าทารกน้อยจะปลอดภัยในท้ายที่สุด แต่บางครั้งก็อาจจะก่อปัญหาให้กับทั้งแม่และลูกได้ เรามาติดตามกันค่ะว่าการที่ทารกคลอดออกมาแล้วติดไหล่นั้นเกิดขึ้นได้อย่างไรและมันส่งผลอะไรถึงลูกน้อยและแม่เองได้บ้าง
การคลอดติดไหล่คืออะไร ?
การคลอดติดไหล่เป็นอาการบาดเจ็บจากการคลอด ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อไหล่ของทารกข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างติดอยู่ในกระดูกเชิงกรานของมารดาในระหว่างคลอด ในกรณีส่วนใหญ่แล้ว ทารกที่ประสบกับภาวะนี้มักเกิดมาอย่างปลอดภัยดี แต่อาจทำให้เกิดปัญหาร้ายแรงสำหรับทั้งแม่และทารกได้ อาจจะคลอดได้ช้าหรือคลอดยาก
แพทย์และพยาบาลผดุงครรภ์มักจะคาดเดาหรือป้องกันภาวะไหล่ติดได้ยาก พวกเขามักจะค้นพบว่ามีอาการนี้หลังจากเริ่มเจ็บท้องคลอด ซึ่งมันสามารถเกิดขึ้นได้ในอัตรา 0.2-3 เปอร์เซ็นต์ของการตั้งครรภ์
คุณมีความเสี่ยงต่อภาวะไหล่ติดหรือไม่ ?
ภาวะไหล่ติดอาจเกิดขึ้นได้กับผู้หญิงทุกคน เราทราบดีว่าบางสิ่งอาจทำให้คุณมีแนวโน้มที่จะมีภาวะไหล่ติด สิ่งเหล่านี้เรียกว่าปัจจัยเสี่ยง มันคือสิ่งที่ทำให้คุณเสี่ยงต่อการมีภาวะหนึ่ง ๆ เกิดขึ้น การมีปัจจัยเสี่ยงไม่ได้หมายความว่าคุณจะมีภาวะไหล่ติดเสมอไป ปัจจัยเสี่ยงของภาวะนี้ก็ดูเหมือนจะไม่มีประโยชน์ในการทำนายว่าคุณจะมีอาการนี้หรือไม่ มันจึงเป็นเรื่องยากสำหรับแพทย์ที่จะคาดการณ์หรือหาทางป้องกัน
ปัจจัยเสี่ยงของภาวะไหล่ติด ได้แก่
- ภาวะทารกตัวโต (Macrosomia) คือการที่ลูกน้อยของคุณมีน้ำหนักมากกว่า 4,000 กรัม ตั้งแต่แรกเกิด หากลูกของคุณมีขนาดตัวที่ใหญ่ คุณอาจต้องผ่าตัดคลอด ทารกส่วนใหญ่ที่มีภาวะตัวโตที่คลอดด้วยวิธีธรรมชาติก็ไม่ได้อาการไหล่ติดเสมอไป ในกรณีส่วนใหญ่ของภาวะไหล่ติด น้ำหนักของทารกกลับจะอยู่ในเกณฑ์ปกติ
- โรคเบาหวานหรือเบาหวานขณะตั้งครรภ์ โรคเบาหวานเป็นภาวะทางการแพทย์ที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายของคุณมีน้ำตาลมากเกินไปในเลือด สิ่งนี้สามารถทำลายอวัยวะในร่างกายของคุณ รวมทั้งเส้นเลือด เส้นประสาทตา และไต โรคเบาหวานที่มีมาก่อนคือ เมื่อคุณเป็นโรคเบาหวานอยู่แล้วก่อนตั้งครรภ์ ส่วนเบาหวานขณะตั้งครรภ์เป็นเบาหวานชนิดหนึ่งที่ผู้หญิงบางคนมีอาการขึ้นระหว่างตั้งครรภ์ ซึ่งโรคเบาหวานเป็นปัจจัยเสี่ยงของการมีทารกที่ขนาดตัวใหญ่
- เกิดภาวะไหล่ติดในการตั้งครรภ์ครั้งก่อน
- ตั้งครรภ์แฝด
- มีภาวะน้ำหนักเกินหรือน้ำหนักขึ้นมากในระหว่างตั้งครรภ์
ภาวะที่เป็นส่วนหนึ่งของการเริ่มเจ็บท้องคลอดและการคลอด ก็เป็นปัจจัยเสี่ยงของโรคไหล่ติด ซึ่งรวมถึง
- รับยาฮอร์โมนอ็อกซิโทซินเพื่อกระตุ้นการคลอด
- การได้รับการฉีดบล็อกหลังเพื่อช่วยระงับความเจ็บปวดระหว่างการคลอดผ่านทางหลังส่วนล่าง ซึ่งจะช่วยให้ร่างกายส่วนล่างชาระหว่างคลอด เป็นการบรรเทาอาการปวดที่ใช้บ่อยที่สุดในระหว่างคลอด
- มีระยะเจ็บท้องคลอดระยะที่สองที่สั้นหรือนานจนเกินไป ระยะนี้เป็นส่วนที่คุณเบ่งเพื่อคลอดทารกออกมา
- มีการช่วยคลอดทางช่องคลอด หมายความว่าแพทย์ใช้เครื่องมือ เช่น คีมหรือเครื่องดูดฝุ่น เพื่อช่วยลูกน้อยของคุณผ่านออกมาทางช่องคลอด คีมที่ใช้จะมีลักษณะเหมือนคีมคีบขนาดใหญ่ แพทย์จะวางมันไว้รอบศีรษะของทารกในช่องคลอดเพื่อช่วยนำทางทารกของคุณออกมา ถ้วยดูดสูญญากาศที่อยู่รอบ ๆ ศีรษะของทารกในช่องคลอดก็ช่วยนำทางลูกน้อยของคุณเช่นกัน และนี่เป็นปัจจัยเสี่ยงที่พบบ่อยที่สุดสำหรับภาวะไหล่ติด
ภาวะไหล่ติดอาจทำให้เกิดปัญหาอะไรได้บ้าง ?
โดยปกติแล้ว แม่และเด็กทารกส่วนใหญ่ฟื้นตัวได้ดีจากปัญหาที่เกิดจากภาวะไหล่ติดตอนคลอด แต่ปัญหาที่อาจเกิดขึ้นกับทารกนั้นอาจรวมถึง
- กระดูกไหปลาร้าและแขนหัก
- ทำอันตรายต่อเส้นประสาท Brachial plexus เส้นประสาทเหล่านี้เริ่มจากไขสันหลังไปที่คอ แล้วลงมาที่แขน มันทำให้เรามีความรู้สึกและมีการเคลื่อนไหวที่ไหล่ แขน และมือ ความเสียหายที่เกิดอาจทำให้แขนหรือไหล่อ่อนแรง หรือเป็นอัมพาตได้
- ขาดออกซิเจนในร่างกาย (เรียกอีกอย่างว่าภาวะขาดอากาศหายใจ) ในกรณีที่รุนแรงที่สุดอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บที่สมองหรือถึงขั้นเสียชีวิตได้ แต่ก็นับว่าพบได้ยาก
ส่วนปัญหาที่อาจเกิดขึ้นกับแม่นั้นอาจรวมถึง
- การตกเลือดหลังคลอด
- การฉีกขาดอย่างรุนแรงของฝีเย็บ อาจจำเป็นต้องผ่าตัดเพื่อซ่อมแซมส่วนที่ฉีกขาด
- การแตกของมดลูกระหว่างคลอด ซึ่งพบได้ไม่บ่อย
มีขั้นตอนการรักษาอย่างไร ?
หากแพทย์คิดว่าคุณอาจมีความเสี่ยงที่จะมีภาวะไหล่ติดระหว่างคลอด แพทย์อาจจะสั่งให้ทีมจัดเตรียมทุกสิ่งทุกอย่างเพื่อรองรับสิ่งที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในระหว่างคลอด และยังสามารถตรวจสอบให้แน่ใจว่ามีเจ้าหน้าที่และอุปกรณ์พร้อมที่โรงพยาบาล
หากแพทย์คิดว่าทารกของคุณมีขนาดใหญ่หรือหากคุณเป็นโรคเบาหวาน แพทย์อาจแนะนำให้กำหนดตารางสำหรับการผ่าคลอด ถ้าเป็นเช่นนั้นให้ลองถามดูว่าจะสามารถรอให้ถึง 39 สัปดาห์ได้หรือไม่ เพื่อช่วยให้ลูกน้อยของคุณมีเวลาเติบโตและพัฒนาก่อนคลอด เพราะการผ่าคลอดควรเป็นไปเพื่อเหตุผลทางการแพทย์เท่านั้น
หากคุณมีภาวะไหล่ติดระหว่างคลอด แพทย์สามารถลองใช้หลายวิธีในการเคลื่อนย้ายคุณและลูกน้อยของคุณไปยังท่าทางที่เหมาะสมขึ้น เพื่อเปิดกระดูกเชิงกรานให้กว้างขึ้นและขยับไหล่ของทารก ทั้งนี้ แพทย์อาจจะ
- ดันต้นขาขึ้นและดันหน้าท้อง
- กดท้องส่วนล่างเหนือกระดูกหัวหน่าว
- ช่วยให้แขนของทารกพ้นจากช่องคลอด
- ล้วงมือเข้าไปในช่องคลอดเพื่อพยายามพลิกตัวทารก หรือพลิกตัวคุณให้อยู่ในท่าคุกเข่าทั้ง 2 ข้าง มือทั้ง 2 ข้างยันพื้น
- ตัดฝีเย็บเพื่อขยายปากช่องคลอด วิธีนี้ไม่ได้ทำเป็นประจำ แต่เฉพาะในกรณีที่การเปิดช่องคลอดให้ใหญ่ขึ้นจะช่วยได้ และแผลจะไม่ส่งผลกระทบต่อทารก
- ทำการผ่าตัดคลอด
ถึงแม้ว่ามันเป็นเรื่องยากที่แพทย์จะหาทางป้องกันภาวะนี้ แต่หากคุณแม่ดูแลสุขภาพตัวเอง ไม่ปล่อยให้เป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ พยายามดูแลน้ำหนักตัวเองในระหว่างตั้งครรภ์ให้ขึ้นมาแต่พอเหมาะ ก็จะช่วยลดปัจจัยเสี่ยงไปได้พอสมควรแล้วค่ะ
อ่านบทความสำหรับแม่และเด็กอื่นๆที่น่าสนใจได้ที่นี่ >> story.motherhood.co.th
มองหาสินค้าสำหรับแม่และเด็กในราคาสุดพิเศษได้เลยที่ >> Motherhood.co.th